Στη θέση της Μονής Σωρωνιάς λέγεται ότι εκείτο η αρχαία πόλη Σωρεία την εποχή του Αυτοκράτορα Θεοδοσίου του Μεγάλου.
Είναι μια αρχαία αξιοπρόσεκτη εκκλησία που κοσμεί το χώρο μας. Από τον γεωγράφο Κοσμά τον Θεσπρωτό μαθαίνουμε ότι το 1830-1831, η μονή αυτή ήκμαζε. Ο βυζαντινός αυτός ναός, στολισμένος με τρούλο και άλλα κομψοτεχνήματα της βυζαντινής τέχνης, διεσώζετο μέχρι το έτος 1900. Συμπληρωματικώς το έτος 1841 ανοικοδομήθη ο Νάρθηκας και ένα κελί. Το δε 1900, επειδή ήτο ετοιμόρροπος, ανακαινίσθη εκ βάθρων υπό του τότε Ηγούμενου της Μονής Θεολόγου Φιλοθέου Γεωργιάδη από έρανο των κατοίκων των γύρω χωριών. Η παρακμή της Μονής άρχισε μετά το 1822.
Επιγραφές: Επί Αλή Πασά, ο τότε Αρμονιστής της Κέρκυρας Μαϊτλανδ εξεκόλλησε από το αρχαίο μνημείο δύο ογκώδεις πλάκες, καταγραφές από αρχαίες επιγραφές, τις οποίες μετέφεραν στο Βουθρωτό και από εκεί ιστιοπλοϊκώς στο Λονδίνο.
Στη Μονή Σωρωνιάς λειτουργούσε και Μοναστηριακή Σχολή, στην οποία φοιτούσαν μαθητές απ’όλην την επαρχία.
Ηγούμενοι της Μόνης, επίτροποι, μοναχοί κλπ. έχουν λησμονηθεί και δεν υπάρχουν γραπτές μαρτυρίες. Μνημονεύονται: 1700μ.Χ – Ηγούμενος Παπαχρήστος, 1838 μ.Χ. – Ηγούμενος Παπά Νικόλαος και επίτροπος ο Τάλιος, 1876 μ.Χ. – Επίτροπος ο Ιωάννης Τάλλιος, 1898 μ.Χ.- Επίτροπος Γεώργιος Ντενέκος.
Εικόνες φορητές στο τέμπλο του ναού της Μονής υπήρχαν αρκετές. Αναφέρονται οι αξιολογότερες: Της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, με χρονολογία του 1610. Του Αγίου Δονάτου με χρονολογία του 1620 και δέησιν του «Κώστα». Του Προδρόμου με χρονολογία του1699 και της Θεοτόκου, ζωγραφηθείσης την 19ην Φεβρουαρίου του έτους 1878 «διά χειρός Αθανασίου και επιτρόπου Ιωάννη Τάλλιου.
Το Μοναστήρι σήμερα βρίσκεται σε καλή κατάσταση ανάμεσα σε οπωροφόρα δέντρα και την κληματαριά που χαρίζει ίσκιο στον προαύλιο χώρο της στον οποίο κάθε δεκαπενταύγουστο γίνεται μεγάλο πανηγύρι, το οποίο αποτελεί παράδοση χρόνων. (Βασίλειος Μπαράς, «Το Δέλβινο της Βορείου Ηπείρου και οι γειτονικές του περιοχές», Αθήνα 1966).